Co to są tworzywa biodegradowalne i czy warto z nich korzystać?

1 sierpnia 2022

Skrót poruszanych tematów

Co to są tworzywa biodegradowalne i czy warto z nich korzystać?

Jedną z przyjaznych środowisku alternatyw dla tworzyw sztucznych są tworzywa biodegradowalne. Dla wielu osób to zagadkowe tworzywa, ale z tego artykułu dowiesz się, czym są, jak długo się rozkładają i czy mogą w Twojej firmie całkowicie zastąpić tradycyjny plastik.

Biodegradowalne tworzywa sztuczne to takie, które ulegają biodegradacji, czyli zamiast zachowywać trwałość przez setki lat, rozkładają się pod wpływem działania grzybów, bakterii, powietrza, wody, światła albo określonej kombinacji tych czynników. Ich rolą jest ograniczenie ilości śmieci w środowisku, a także zmniejszenie zużycia surowców naturalnych, które nie są odnawialne. I choć ta rola wydaje się jasna, a dla wielu firm ekologiczne podejście oznacza większą sprzedaż, to wokół opakowań biodegradowalnych narosło trochę kontrowersji.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • czym są tworzywa biodegradowalne?
  • jakie są rodzaje tworzyw biodegradowalnych?
  • jakie są zalety korzystania z tworzyw biodegradowalnych?
  • jakie są alternatywy dla tworzyw biodegradowalnych?

Czym są tworzywa biodegradowalne i jakie są ich rodzaje?

Biodegradowalność to dla niektórych nie do końca zrozumiały proces, a biodegradowalny plastik brzmi jak pojęcie sprzeczne. Ale to dzięki biodegradacji, plastikowe przedmioty i opakowania mogą się przekształcić w wodę, dwutlenek węgla lub biomasę.

Nigdy wcześniej firmy tak pilnie nie potrzebowały alternatywnych rozwiązań dla tradycyjnego plastiku. Ma to związek zarówno z wyczerpującymi się złożami ropy naftowej, jak i troską o środowisko. Prace nad powstaniem tworzyw, które mają podobne właściwości, jak tradycyjny plastik, ale nie zanieczyszczają planety przez setki lat rozpoczęły się już w latach 60. Tworzywa te nie są więc odkryciem roku, ale materiałem, który naukowcy rozwijają od dziesiątek lat. Klasyfikacja tworzyw biodegradowalnych obejmuje:

  • Tworzywa oksybiodegradowalne — składają się z tradycyjnego plastiku oraz dodatku substancji przyspieszających rozkład. Ulegają rozkładowi pod wpływem światła i tlenu.
  • Tworzywa fotobiodegradowalne reagują na promienie ultrafioletowe.
  • Tworzywa hydrobiodegradowalne w całości składają się z substancji roślinnych (na przykład ze skrobi). Rozkładowi ulegają przez proces hydrolizy.
  • Biotworzywa pochodzenia biologicznego — w całości lub częściowo składają się z polimerów pochodzenia biologicznego. Nie wszystkie ulegają biodegradacji.
  • Biotworzywa pochodzenia syntetycznego — pochodzą z polimerów syntetycznych np. wytwarzanych za pomocą ropy naftowej.

Jeśli zastanawiasz się nad wyrobami z tworzyw biodegradowalnych, to podobnie, jak w przypadku klasycznego plastiku, będziesz mieć wiele materiałów do wyboru. Wyróżniamy co najmniej 10 typów tworzyw biodegradowalnych:

  • Polihydroksyalkaniany (PHA)
  • Kwas polimlekowy (PLA)
  • Mieszanki skrobiowe
  • Tworzywa sztuczne na bazie celulozy
  • Kompozyty polimerowe na bazie ligniny
  • Kwas poliglikolowy (PGA)
  • Polikaprolakton (PCL)
  • Poli (alkohol winylowy) (PVA, PVOH)
  • Politereftalan adypinianu butylenu (PBAT)

Jak długo rozkładają się tworzywa biodegradowalne?

Niektóre biodegradowalne tworzywa sztuczne ulegają rozkładowi szybciej niż inne. Kluczem jest nie tylko rodzaj tworzywa, ale też warunki środowiskowe otaczające dane tworzywo. Czas potrzebny na biodegradację tworzyw sztucznych zależy od rodzaju plastiku i miejsca, do którego dany wyrób trafia — czasami kluczowym elementem jest temperatura, a innym razem obecność mikroorganizmów.

Biodegradowalne tworzywa sztuczne mogą ulec biodegradacji tylko wtedy, kiedy zostaną spełnione określone warunki atmosferyczne. W przeciwnym wypadku tworzywa te mogą rozpaść się na mikroskopijne kawałki (np. w oceanie) i zanieczyścić środowisko mikroplastikami.

Jakie branże stosują tworzywa sztuczne biodegradowalne?

Żeby to wszystko nie brzmiało tak bardzo teoretycznie, warto wymienić konkretne branże i produkty, które często produkowane są z biodegradowalnych tworzyw sztucznych.

Należą do nich:

  • opakowania
  • butelki
  • reklamówki
  • worki na śmieci i odpady organiczne
  • folie ogrodnicze i rolnicze
  • sztućce, kubki i talerze jednorazowe
  • pojemniki na żywność
  • narzędzia rolnicze
  • donice
  • zabawki
  • długopisy
  • tkaniny techniczne jednorazowe
  • artykuły medyczne (np. nici chirurgiczne)
  • i wiele, wiele innych.

Najczęściej z tworzyw biodegradowalnych korzysta branża opakowaniowa, medyczna, rolnictwo oraz branża zabawek i włókiennicza. Oferta wyrobów z tworzyw biodegradowalnych jest konsekwentnie rozszerzana, ale najczęściej stosuje się je do wykonywania produktów jednorazowego użytku.

Nie czekaj!

Dostosuj technologię do swoich potrzeb, aby obniżyć koszty produkcji z tworzyw sztucznych.

Jakie są zalety korzystania z biodegradowalnych tworzyw sztucznych?

Otrzymane w ten sposób produkty nie są szkodliwe dla przyrody, a do tego bardzo często są w stanie spełnić wymagania konsumentów tak samo, jak wyroby z tradycyjnego plastiku. Co więcej, na pierwszy rzut oka bardzo trudno jest rozpoznać, czy dany produkt został wyprodukowany z tworzywa biodegradowalnego. Dlatego np. opakowania wytwarzane z tych tworzyw oznacza się specjalnym certyfikatem biodegradowalności. Taki certyfikat może zapewnić firmie lepsze postrzeganie marki przez konsumentów i bezpośrednio przyczynić się do zwiększenia sprzedaży. Nie od dziś zresztą wiadomo, że ekologiczne podejście i łatwość utylizacji to wartości, którymi klienci coraz częściej kierują się podczas zakupów. Podobnie jak tradycyjny plastik, tworzywa biodegradowalne można przetwarzać za pomocą wszystkich technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych np. termoformowania, wytłaczania tworzyw sztucznych, czy też poprzez wtryskiwanie.

Jakie są wady korzystania z tworzyw biodegradowalnych?

Biodegradowalne tworzywa mają dla przedsiębiorców jedną, kluczową wadę — wciąż są droższe niż analogiczne tworzywa wytworzone z ropy naftowej. Można jednak zaobserwować, że z roku na rok, cena biodegradowalnych materiałów maleje i możliwe jest, że niebawem cena obu rodzajów plastiku będzie podobna.

A jeśli nie tworzywa biodegradowalne — to co?

Biodegradowalność nie zawsze i nie w każdej branży jest pożądana. Dlatego, pomimo wielu zalet nie zawsze mamy możliwość postawienia na opakowania biodegradowalne lub inne wyroby z tych tworzyw. Jakie przyjąć inne ekologiczne podejście do tworzyw sztucznych, aby ograniczyć ich negatywny wpływ na środowisko? Jedną z opcji jest recykling tradycyjnych tworzyw. Warto tu wspomnieć o regranulatach, czyli tworzyw, które zostały zmielone i są gotowe do ponownego użycia. Dzięki temu można pójść na kompromis — uzyskać ekologiczne, a zarazem ekonomiczne tworzywo.

Podsumowanie

Biodegradowalne tworzywa sztuczne mogą zmniejszyć ilość odpadów z tworzyw sztucznych, jeśli są utylizowane zgodnie ze swoimi właściwościami. Najważniejsze jest to, aby wybierając tworzywo do produkcji opakowań lub części z plastiku spojrzeć całościowo na swój produkt i wybrać taki materiał, który jest zrównoważony nie tylko w kontekście środowiska, ale też zastosowania, potrzeb biznesowych i wymagań konsumentów.

Nie wiesz, który materiał najlepiej sprawdzi się w przypadku Twojego wyrobu? Skonsultuj projekt z naszym ekspertem, a pomożemy Ci zmniejszyć koszty produkcji i dopasować optymalne rozwiązanie.

Adam Bernacki

Adam Bernacki

Dyrektor techniczny w firmie Plastipol Poland. Popularyzator wiedzy o przetwórstwie tworzyw sztucznych. Doświadczenie w branży pozyskane poprzez edukację na politechnikach skandynawskich, pracę w światowych korporacjach w branży tworzyw sztucznych oraz poprzez zarządzanie kwestiami technicznymi w polskiej firmie. Specjalista w technologiach produkcji seryjnej i masowej w zakresie tworzyw sztucznych. Autor artykułów i tekstów branżowych dla klientów z różnych sektorów przemysłu. Doradca szkoleniowy.